Atık Su Arıtma Nedir, Nasıl Yapılır? Atık Su Arıtma Yöntemleri

Dikkatinizi Çekebilir: Atık Su Arıtma Sistemleri

Atık sular, evlerde, işyerlerinde ve endüstriyel işletmelerde üretimin sonunda ortaya çıkan kirlenmiş ya kısmen değişime uğramış sulara deniyor. Bu kullanımlar sonucunda kirlenmiş sular dışında, maden ocakları, cevher tesislerinden çıkan atık sular, kaplamalı veya kaplamasız şehirlerdeki cadde, otopark v.b. alanlardan gelen yağışların yüzey veya yüzey altı akışa dönüşmesi sonucunda gelen suların tamamına atık su diyebiliriz. Atık sular, evsel, gri sular ve siyah sular olmak üzere üç seçeneğe ayrılıyor. Evsel atık sular, günlük yaşam için yapılan yeme-içme, sağlık ve temizlik gibi faaliyetlerim sonunda ortaya çıkan atık su çeşididir. Siyah sular, genellikle kirden kaynaklanan, çamaşır, bulaşık veya temizlikten arta kalan sulardır. Çamaşır ve bulaşık makineleri, banyolar, lavabolar çıkış alanlarıdır. Gri sular ise, kirlilik yüzünden en az seviyede olan ve tuvalet sularının haricindeki tüm sulardır. Evsel atıksular içinde en çok paya sahip olan sular, kolay ayrışabilir ve geri dönüştürülebilir bir yapıya sahiptir.

Atık Su Arıtma Nedir?

Atık su arıtma, evsel ve endüstriyel kullanımlar sonucunda ortaya çıkan atık suların boşaltıldıkları alıcı ortamda fiziksel, kimyasal ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirmek için uygulanan işlemler atık su arıtma nedir sorusunun cevabının temelini oluşturuyor. Fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak yapılan işlemler sonucu sular son halini alıyor. Atık suların içindeki kirliliğin arındırılması için atık suların mevcut durumlarına göre birincil, ikincil ve ileri olmak üzere üç ayrı kategoride arıtma yöntemi kullanılıyor. Birincil arıtma, atık sulardaki yüzen ya da çöken katı maddelerin temizleme işlemlerine sahip fiziksel arıtma ünitelerini bünyesinde barındırıyor. İkincil arıtma, organik maddelerin atık sulardan atmak için kullanılan biyolojik ya da kimyasal arıtma ünitelerine sahip durumda. İleri arıtma ise diğer iki işleme ek olarak, ikincil arıtmanın sonucunda temizlenmeyen suda kalan son atıkların giderilmesi işlemlerini kapsıyor. Uygulanan üç aşamalı yöntemle, atık su arıtma nedir sorusu da cevaplanmış oluyor.

Atık Su Arıtma Yöntemleri

Atık su arıtma yöntemleri, yapısal olarak ikiye ayrılıyor. Fiziksel arıtma, atık suların yüzeyinde bulunan ya da çökebilen katı maddelerin arıtılması amacıyla kullanılan yöntemdir.  Şehirlerin yeraltı şebekelerinin yol üstündeki başlangıç noktaları olan demir ızgaralar, su arıtma tesislerine giden suyu, içindeki katı maddelerden ayrıştırmaya yarıyor. Genellikle ağır olan demir ızgaralar, eğimli şekilde yollara yerleştiriliyor. Büyük ızgaralarda genellikle çubuk aralıkları 4 cm, daha küçük ızgaralarda 1,5 ile 3 cm arasında olur. Izgaraların aşınmalara dayanıklı malzemelerden yapılması, arıtma tesisine giden suyun katı maddelerden sorunsuz şekilde arıtılmasına olanak sağlıyor. Elekler, atık suların içideki katı maddelerin arındırılması amacıyla kullanılıyor. Sabit ve döner şekilde üretilen elekler neredeyse tüm katı atıkların arıtılmasını sağlıyor. Atık su arıtma yöntemlerinden ikincisi, kimyasal arıtmadır. Kimyasal arıtma, suda çözünmüş hale gelen atıkları kimyasal reaksiyonlarla çözerek çökmeyi sağlayan işlemlerdir. Bu sayede çöken atıklar, kolaylıkla arıtılabilir. Koagülasyon ve flokülasyon işlemi, sudaki atıkları karıştırarak molekülize eder ve çökmeyi sağlar. Sudaki bulanıklık ve renk farklılığı, uygulanan bu işlemler sayesinde gerçekleşir.

Atık Su Arıtma Nasıl Yapılır?

Atık su arıtma nasıl yapılır sorusuna, fiziksel, kimyasal ve biyolojik gibi üç aşamalı bir cevap verilebilir. Fiziksel arıtmalar, hiçbir kimyasal proses uygulanmadan, ızgaralar, elekler kullanılarak yapılan uygulamalar olarak ön plana çıkıyor. Atık suların içideki katı maddeler, ızgaraların içinden geçmeden bir yerde toplanıyor. Bu sayede içerisinde herhangi bir katı madde olmayan su arıtma tesisine doğru yol alıyor. Kimyasal arıtmalarda, atık sular çökeltme havuzundayken birkaç reaksiyon işleme maruz kalır. Bu işlemler, maddeleri moleküllere ayırarak zemine çökmesini sağlar. Bu sayede suyun temizlenmesi amaçlanır. Biyolojik arıtmalar ise, birtakım bakterilerin suya salınarak atıkların parçalanarak çökmesiyle gerçekleşir. Bu sayede atık su arıtma sorusunun cevabı verilmiş oluyor.

Atık Su Arıtma Aşamaları

Atık su arıtma aşamaları toplamda beş ayrı aşamadan oluşuyor. İlk aşama, ön arıtım olarak karşımıza çıkıyor.    Üç filtre ve bir membran filtresiyle su ilk olarak ön arıtımdan geçiyor. Üç filtrenin mutlaka kullanılması gerekiyor. Bu üç filtre kullanılmadığında membran filtresi tek başına bir süre sonra aşınmaya ve su arıtma kalitesini düşürmeye başlıyor. Bu yüzden sistem tüm filtreleriyle kullanıldığında veim alınıyor. İkinci aşama olan granül aktif karbon, iri boyutlu karbon taneciklerine deniyor ve sudaki klor ve diğer bileşenleri suyun içinde tutmaya yarıyor. Aktif karbon, yüzeysel anlamda çok büyük bir alan kaplayarak tüm kirliliği bünyesinde barındırabiliyor. Bu yüzden karbon doyuma ulaştığında mutlaka değiştirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde bakteriler için üreme ve suyun tekrar kirlenmesi riskini taşıyor. Üçüncü aşama olarak uygulanan blok karbon filtre, toz karbon ve sediment kombinasyonundan oluşuyor. İlk ve ikinci aşamalardan geçen sudaki zararlı molekülleri süzme hassiyetine sahip olan blok karbon filtre, klor, ve organik bileşiklerin arınmasını sağlar. Genellikle 1 mikron sediment filtre kullanılması yeterlidir. Dördüncü aşama, suyu membran filtreden geçme aşamasıdır. Membran diğer aşamalardaki tüm filtrelerden daha küçük gözeneklere sahip olup, bu filtreden sadece çok küçük su molekülleri ve bazı iyonlar geçebiliyor. Atık su arıtma aşamalarından sonuncu olanı, post karbon filtredir. Hindistan cevizi kabuğundan yapılan filtre suyu tatlandırıcı bir yapıya sahiptir.

Atık Su Arıtma Modeli

Ülkemizde son yıllarda artan nüfus ve yarattığı kirlilik su arıtma işlemlerinin daha yoğun şekilde yapılmasını sağlıyor. Bu durum da birçok atık su arıtma modelini ortaya çıkarıyor. Ön arıtma için kullanılan çubuk ve kaba ızgaralar, elekler ve öğütücüler ilk aşamada başarılı işler çıkarılmasını sağlıyor. Izgaralar, katı maddelerin üzerinde kalmasını sağlarken, elekler daha küçük maddeleri sudan ayrıştırıyor. Son olarak öğütücüler suda son kalan maddeleri öğüterek zemine çökmesini sağlıyor. Bu gibi birçok atık su arıtma modelinin ilerleyen zamanlarda ortaya çıkacağı düşünülüyor.

Endüstriyel Atık Su Atırma Sistemleri

Endüstriyel atık su arıtma sistemleri, suların biyolojik yöntemlerle arıtılmasını sağlayan ve yaklaşık 50 ila 600 kişinin çalışabildiği arıtma tesislerinin içinde bulunan sistemlerdir. Belirlenen nüfuslara göre tasarlanmış havalandırma, çöktürme, çamur stabilizasyon havuzu ile işletme kabinlerini bünyesinde barındırır. Atık sular, ilk olarak tesis ve atık su kanalının terfi ve havalandırma ünitesine alınarak, içerdiği katı maddeler, aerobik bakterilerle biyolojik bir şekilde karbondioksit ve dolayısıyla suya dönüştürülür. Aerobik bakteri şartlarının sağlanabilmesi için ortama hava verilir. Havalandırma ünitesinden organik kirliliği giderilmiş olarak giden atık sular, biriktirdikleri bakteri yumakları ile çöktürme ünitesine geçer. Bakteri yumakları bu ünitede çökeltilerek katı ve sıvının birbirinden ayrılması sağlanır. Arıtılan su, çöktürme ünitesinden alınarak son aşamada klorlanarak dezenfekte edilir. Bu sayede endüstriyel atık su arıtma sistemleri, temiz suyu ortaya çıkarmış olur.İstendiği takdirde arıtılan su ekstra filtreleme sonucunda bahçe sulamalarında kullanılabilir. Çöktürme havuzunun dibinde çamurlar birikebilir. Yılda birkaç kez, tesisteki tüm çöktürme havuzlarındaki atık su havalandırma havuzuna gönderilerek temizlenir. Tesisteki hijyeni sağlamak adına bu adım oldukça önemlidir.